Als singer-songwriter of muziekproducer krijg je regelmatig te maken met muziekinstrumenten waar je zelf misschien niet veel van af weet. Als je echter een samenwerking aangaat met andere muzikanten is het verstandig om je te verdiepen in hun instrument. Dit vereenvoudigt de communicatie en geeft je nieuwe inzicht om je productie naar een hoger niveau te tillen.
In dit artikel zoomen we in op het drumstel. Een drumstel is een verzameling percussie-instrumenten met ieder een eigen naam, functie en klank. We nemen een kijkje op de verschillende onderdelen van een drumstel en ik noem enkele veelgebruikte termen en speeltechnieken.
Onderdelen van een drumstel
Een drumstel bestaat uit 2 hoofdcategorieën: ketels en bekkens. De ketels, ook wel gewoon drums genoemd, zijn cilindrische instrumenten van hout of metaal met aan ieder uiteinde een gespannen vel. Oorspronkelijk bestond een drum vel uit koeienhuid, maar tegenwoordig wordt dit gemaakt van kunststof.
De bovenste vel, het vel waar de drummer op slaat, heet het slagvel. Het onderste vel, heet het resonantievel, omdat het resoneert of meetrilt met het slagvel. Door een vel strakker te spannen kun je de toonhoogte van de drum beïnvloeden.
Naast de ketels bestaat een drumstel uit bekkens, dit zijn koperen instrumenten geplaatst op statieven. Bekkens bevatten veel hoge frequenties en worden meestal gebruikt om de maat aan te geven of voor accenten in de muziek.
Basdrum
Laten we nu eens inzoomen op de verschillende onderdelen van een drumstel in detail. Allereerst beginnen we bij de basdrum (kickdrum of simpelweg kick in het Engels). De basdrum wordt bespeeld met een pedaal. Als we uitgaan van een rechtshandige drummer dan wordt de kick bespeelt met de rechtervoet.
De kickdrum is de grootste drum en heeft dan ook de laagste klank. Met het pedaal kan veel kracht gezet worden waardoor de basdrum veel geluidsdruk produceert. De basdrum fungeert dan ook als fundament voor bijna iedere drumbeat. Een drumbeat is overigens een term voor een ritme bestaande uit meerdere drums en bekkens.
Een basdrum kan heel zacht gespeeld worden en op zo’n manier gestemd worden dat het als een toon gaat klinken zoals bij veel Jazzmuziek het geval is. Bij pop en rockmuziek wordt de basdrum vaak harder gespeeld, lager gestemd en worden er eventueel kussens in de basdrum geplaatst om de klank korter te maken.
Snaredrum
Naast de basdrum is de snaredrum het belangrijkste instrument van een drumstel. De snaredrum of simpelweg snare wordt gespeeld met de linkerhand. De snaredrum dankt zijn naam aan de metalen snaren die met een veer op het resonantievel worden gedrukt. De snaarspanning kan worden ingesteld om de snaren langer of minder lang te laten trillen. Deze snaren geven een typische metalige klank aan de snaredrum en zorgen voor het ‘hoog’ in de klank. De snaren kunnen ook ontkoppeld worden voor een doffe en drogere klank.
Over het algemeen raakt een drummer met zijn drumstokken het midden van het vel. Dit geeft de meest gebalanceerde klank. Als je echter meer richting de rand van het vel slaat krijg je een meer resonerende klank. Het is zelfs mogelijk om met de drumstok het vel én de rand (rim) tegelijkertijd te raken. Dit wordt een rimshot genoemd en geeft een harde klap wat kenmerkend is voor Reggae muziek. Een andere optie is om de stok met de achterkant op het vel te leggen en de voorkant van de stok op de rim te slaan. Dit noem je de sidestick techniek en geeft een zachtere en kortere klank.
Met een snaredrum wordt meestal de backbeat gespeeld, ofwel iedere 2e en 4e tel, maar dat verschilt natuurlijk per muziekgenre. Een drummer kan daarnaast nog zogenaamde ghostnotes spelen, dit zijn simpelweg zachter gespeelde aanslagen die dienen om een ritme meer ‘groove’ en energie te geven.
Toms
De basdrum en snaredrum zijn de belangrijkste onderdelen van een drumstel en worden ook het meest bespeeld. De overige ketels zijn de zogenaamd toms. Een drumstel bestaat meestal uit twee of drie toms van verschillende afmetingen. De toms worden van links naar rechts in oplopende grote gepositioneerd ofwel van hoog naar laag. De twee hangende toms noem je rack toms en de laagste tom aan de rechterkant van de drummer noem je de floor tom.
De toms worden meestal gebruikt tijdens drum fills om een overgang binnen de muziek te benadrukken. Binnen de Indie Rock muziek wordt de floor tom vaak wel gebruikt als hoofdelement binnen een ritme. Het is mogelijk om het ondervel of resonantievel van de toms los te halen. Dit werd in de jaren 80 veel gedaan om de klank droger te maken.
Hi-Hat
Tot zo ver de ketels. Als we een kijkje nemen naar de bekkens dan is de hihat waarschijnlijk het vaakst gebruikt binnen de popmuziek. De hihat is een combinatie van 2 bekkens die op elkaar zijn geplaatst. Met de linkervoet wordt een pedaal bedient wat de bekkens naar elkaar toe beweegt bij het indrukken. Een gesloten hihat geeft een strakkere klank, terwijl een open hihat een veel hardere en lange klank geeft omdat de bekkens nu kunnen uitklinken.
Meestal wordt een open hihat gebruikt als accent, maar natuurlijk kun je de hihat ook een klein beetje openen om zo verschillende klanken te bereiken. Ook kun je het pedaal indrukken zonder op het bekken te slaan, zodat je handen vrij hebt voor bijvoorbeeld drumfills. De diameter van bekkens wordt aangegeven in Inches en de meeste hihats zijn rond de 14”.
De hihat wordt met de rechterhand gespeeld en de drumstok kan zowel de rand of de bovenkant van het bekken raken. Meestal wordt tussen de rand en de bovenkant afgewisseld om accenten te geven aan een ritme. Eventueel kan de hihat met twee handen worden bespeeld bij snellere passages.
Ride
De ride is het grootste bekken en bevindt zich aan de rechterkant van de drummer. De functie is vergelijkbaar met de hihat en wordt meestal ingezet om de maat aan te geven in 8ste noten. Omdat de ride groter is en maar bestaat uit één bekken klinkt het bekken veel langer door dan een hihat wat een andere klank oplevert. Dit klankverschil kan belangrijk zijn om variatie te maken tussen het couplet en refrein van een nummer.
De ride is meestal rond de 18” of 20” in diameter en kan bespeeld worden op de rand, bovenkant of in het midden bij de bel. De dikte, grootte en het materiaal van dit bekken heeft veel invloed op de klank.
Crash Bekkens
Als laatste bestaat een drumstel nog uit zogenaamde crash bekkens. Deze bekkens bevinden zich op statieven in de hoeken van het drumstel en worden gebruikt als accent bekkens. Deze bekkens zijn vaak wat dunner en kleiner dan een ride waardoor ze sneller uitklinken. Crash bekkens worden meestal geraakt op de rand zodat je een harde, energierijke klap krijgt die meestal wordt ingezet aan het eind van een fill of op de 1e tel van een refrein of couplet.
Overige drums
De bovengenoemde set-up wordt het meest gebruikt, maar natuurlijk kan een drummer altijd extra toms of bekkens meenemen. Zo bestaan er ook nog splash bekkens, dit zijn hele kleine bekkens met een korte, hoge klank of china bekkens die daarentegen een nóg hardere klank teweegbrengen.
Ook kan een drummer verschillende percussie-instrumenten toevoegen zoals een koebel, woodblock of tamboerijn. Eventueel kunnen meerdere pedalen worden toegevoegd aan de basdrum wat veel gebruikt wordt binnen de Metal muziek.
Stokken
Net als een gitarist kan kiezen uit meerdere plectrums kan een drummer ook kiezen uit verschillende stokken. De dikte, het gewicht en het materiaal heeft veel invloed op de klank, maar ook zijn er andere opties om een drum aan te slaan. Zo wordt er binnen de Jazzmuziek veel gebruik gemaakt van brushes. Dit zijn metalen sprieten wat een veel zachtere klank tot gevolg heeft.
Naast brushes worden ook rods en mallets veel gebruikt. Rods bestaan vaak uit bamboe en is een combinatie van verschillende kleine stokken gebundeld tot een dikkere stok.
Een mallet, of paukenstok, is een stok met een bolletje van vilt en geeft een ronde, zachte klank.
Accessoires
Naast het stemmen van de vellen kan een drummer de klank ook beïnvloeden met accessoires zoals tape of moongel. Door een stukje klevend materiaal op het vel te plaatsen kan het vel licht gedempt worden om resonanties minder aanwezig te maken. Ook bestaan er kunststof ringen om de klank nog verder te dempen.
Binnen de folkmuziek wordt ook nog wel eens gebruikt van handdoeken om de drums een extreem droog karakter te geven. Allemaal opties die handig zijn om uit te proberen voordat je de studio induikt.
Drummer
Nu je weet hoe de verschillende onderdelen van een drumstel heten en wat de functie hiervan is, realiseer je dus dat een drummer een aantal beperkingen heeft. Hij of zij heeft namelijk maar 2 handen en 2 voeten. Je kunt een drummer dus niet vragen om tegelijkertijd een snare, tom en crash bekken te spelen.
Ook kost het stemmen van een drumstel veel tijd, houdt hier dus rekening mee als je de studio induikt. Maar wees ook vooral niet bang om verschillende typen drums, bekkens en vellen uit te proberen om de optimale klank te bereiken.
Er zijn nog veel meer speelwijzen mogelijk, maar als je de basis beheerst dan wordt het een stuk eenvoudiger om met drummers te communiceren. Ook als je met drumcomputers werkt of virtuele drum software is het belangrijk om het instrument beter te begrijpen.
Als je nog vragen hebt, stuur me dan een mail of laat een reactie achter onderaan de pagina. Wil je wekelijkse tips ontvangen rondom muziekproductie? Meld je dan aan voor mijn nieuwsbrief.
